Gevolgen van corona voor de opleiding

Corona heeft ook gevolgen voor de huisartsopleiding. We lichten hier toe waar je rekening mee moet houden als het gaat om de inzet van aios en daaraan gerelateerde onderwerpen.

Huisartsenpost

Hieronder lees je meer over de gevolgen die corona kan hebben voor het dienstdoen op de huisartsenpost.

Dienstdoen op de huisartsenpost

Zowel eerste als derdejaars aios kunnen samen met de eigen opleider dienstdoen in alle rollen, ook als er verdenking is op COVID. Voorwaarde is dat er adequate beschermingsmiddelen beschikbaar zijn en de RIVM-richtlijnen gevolgd worden.

Bij het visite rijden is het de verantwoordelijkheid van aios, opleider en chauffeur om hier professioneel om te gaan. De chauffeur mag twee reizigers vervoeren. Alle inzittenden zijn verplicht een mondmasker te dragen. Verder toepassen van de RIVM-richtlijnen.

  • Tip 1: omdat er tijdens de coronapandemie een verschuiving is opgetreden van fysieke consulten naar telefonische consulten en beeldbellen biedt dit voor de aios extra kansen om vertrouwd te raken met triage, ABCDE denken en urgentiedenken. Het is aan te bevelen om aios een aantal triagediensten te laten doen: eerstejaars onder supervisie van een triagist en derdejaars telefoondiensten onder supervisie van de opleider of een (waarnemend) telefoonarts.
  • Tip 2: Als een aios veel covid-diensten doet bestaat de kans dat de aios onvoldoende diversiteit in het patiëntenaanbod ziet. Zo nodig kan de aios in dat geval dienstdoen met een waarnemend opleider op een ‘schone’ post (de post van de opleider of een andere huisartsenpost). Deze waarnemend opleider kan eventueel meerdere aios begeleiden (zie bij supervisie).
Onvoldoende diensten

Zoals is vastgelegd in de Leidraad Diensten is het de verantwoordelijkheid van de opleider om ervoor te zorgen dat de aios minimaal 20 diensten kan doen. Als de opleider dit aantal niet zelf kan bieden, dient de opleider een waarnemend opleider te zoeken.

Verantwoordelijkheid voor aios op de post

De directie van de HDS is eindverantwoordelijk voor de inzet van aios op de post. De (waarnemend) opleider is eindverantwoordelijk voor de door de aios geleverde zorg.

Supervisie op afstand

Vanwege corona vindt er meer supervisie op afstand plaats. Hieronder lees je meer waar je daarbij rekening moet houden.

Voorwaarden voor supervisie op afstand

Wanneer mag je als aios werken met supervisie op afstand? Voorwaarde hiervoor is dat je de bekwaamheidsverklaringen consult- en visitearts hebt verworven. De supervisie op afstand wordt uitgevoerd door de eigen opleider of een waarnemend opleider. Het aantal diensten met supervisie op afstand voor derdejaars aios is gemaximeerd op 5 diensten. Meer informatie vind je in de Leidraad Diensten.

Voorwaarden voor een waarnemend opleider
  • Minimaal 3 jaar praktijkervaring (ten minste 0,5 fte). Let op: in de Leidraad staat 5 jaar, dit wordt aangepast.
  • Ten minste 20 diensten verricht op de betreffende huisartsenpost.
  • Aantoonbare affiniteit met opleiden.
Superviseren meerdere aios

Een supervisor mag tijdens een dienst meerdere aios superviseren, maar moet daarbij wel aan de volgende voorwaarden voldoen:

  • De supervisor heeft voldoende tijd om meerdere aios te superviseren.
  • Er zijn werkafspraken met betrekking tot de verantwoordelijkheden ten aanzien van de patiëntenzorg.
Superviseren onbekende aios

Een aantal zaken is van belang om je te realiseren als je supervisor bent van een of meerdere aios op de huisartsenpost/stage-instelling:

  • In welke fase van de opleiding zit de aios?
  • Welke bekwaamheidsverklaringen heeft de aios verworven?
  • Is de aios bekend op deze huisartsenpost/stage-instelling?
  • Zijn er specifieke aandachtspunten bij de begeleiding van deze aios: extra deskundigheden of bekende lacunes?
  • Gaat de aios akkoord met supervisie van de waarnemend opleider?
  • Welke afspraken zijn er met betrekking tot de verantwoordelijkheid ten aanzien van de patiëntenzorg van de waarnemend opleider en aios?

Registratie

Het kan gebeuren dat het door corona niet mogelijk is volledig te werken volgens het individueel opleidingsplan. Heeft dat gevolgen voor de toekomstige registratie als huisarts? Aan de RGS wordt gevraagd een regeling te treffen waarin wordt bepaald dat als er in de coronaperiode sprake is van een afwijkend opleidingstraject – dat niet geheel aan de reguliere eisen voldoet – toch goedkeuring wordt verleend. Voorwaarde hierbij is dat het hoofd het afwijkend opleidingsprogramma heeft goedgekeurd.

Voor de werkzaamheden in het aangepast programma moet een nieuw veld in de Family-registratie worden aangemaakt. Bijvoorbeeld: code COVID-19. Hiermee kan het hoofd overzicht houden op de bijzondere opleidingstrajecten in coronatijd.

Quarantaine

Het kan gebeuren dat je als aios in quarantaine moet. Welke regels gelden dan en wat zijn mogelijke gevolgen voor de opleiding?

Wanneer in quarantaine

Voor de huisartsopleiding zijn – net als voor de SBOH – de landelijke RIVM-richtlijnen leidend, ook wat betreft het quarantainebeleid. De aios moet in quarantaine gaan als:

  • Er zonder beschermingsmiddelen nauw contact (langer dan 15 minuten en binnen 1.5 meter) is geweest met een besmette patiënt.
  • Er iemand in het huishouden van de aios positief is getest.
  • De aios in een land/gebied is geweest dat is aangemerkt als COVID-19-risicogebied, waarvoor een oranje reisadvies geldt.
  • Als de aios corona gerelateerde klachten heeft en wacht op de testuitslag.

NB 1 De aios die in de quarantaineperiode klachten krijgt moet zich direct laten testen.

NB 2 Bij het nauw contact met een besmette patiënt waarbij minimaal een IIR-mondneusmasker gebruik is, hoeft de aios niet in quarantaine

NB 3 Als een aios positief getest is geldt thuisisolatie.

Werkzaamheden tijdens quarantaineperiode
  • Een aios kan in quarantaine alleen bij hoge uitzondering – als de zorgcontinuïteit in het geding komt – in de praktijk aan het werk, mits de aios geen coronagerelateerde klachten heeft en over beschermingsmiddelen beschikt conform de richtlijnen van het RIVM.
  • Gedurende de quarantaine zijn er mogelijkheden om de aios vanuit huis werkzaamheden voor de praktijk te laten doen, zoals beeldbellen of het uitwerken van innovaties ten bate van de praktijk. Of deze werkzaamheden worden aangemerkt als opleidingswerkzaamheden wordt bepaald in de opleidingsdriehoek (aios, opleider, instituut).
  • Het is aan het opleidingsinstituut en de opleiders om toe te zien op het naleven van de RIVM-richtlijnen en hoe er wordt omgegaan met wachttijd.
Gevolgen quarantaine voor opleidingstijd
  • Als een aios wacht op de testresultaten is de aios afwezig vanwege niet-medische redenen. Dit moet de aios ook zo registreren. Zie voor meer informatie de website van de SBOH.
  • Het RGS staat een afwezigheid van maximaal 10 dagen per opleidingsjaar toe. Eenmalig 10 dagen quarantaine heeft dus geen gevolgen voor de opleidingsperiode. Als de aios herhaaldelijk in quarantaine moet, kan dit mogelijk wel tot gevolg hebben dat de opleiding verlengd moet worden. Overleg hierover vindt plaats tussen instituut, opleider en aios. Er wordt dus in de opleidingsdriehoek gestuurd op individuele situaties.
  • De richtlijn die SBOH, als werkgever van aios, hanteert met betrekking tot corona, quarantaine en verzuimregistratie lees je op de website van de SBOH.

Uitval opleider

Wat gebeurt er als de opleider uitvalt?

Overnemen opleidingstaken

Als de opleider langer dan één week ziek is (of niet in staat om zijn of haar werkzaamheden te vervullen) en de verwachting bestaat dat dit langer dan twee weken gaat duren moet er een oplossing voor de begeleiding van de aios worden gezocht.

Uitgangspunt is dat de aios ten hoogste de eerste drie maanden van het ziek zijn van de opleider in de opleidingspraktijk kan blijven. Voorwaarde hierbij is dat er een waarnemend opleider aanwezig is die een veilige en kwalitatief goede opleidingssituatie kan waarborgen. De waarnemend opleider dient een erkende opleider te zijn.

Als er geen erkende opleider beschikbaar is kan een niet als opleider erkende huisarts tijdelijk als waarnemend opleider optreden, mits deze – conform de RGS-richtlijnen – voldoet aan de volgende voorwaarden:

  • Minimaal 3 jaar ingeschreven en werkzaam als huisarts
  • Conformeert zich aan het kwaliteitskader en erkenningseisen
  • Heeft didactische vaardigheden en volgt scholing in overeenstemming met de eisen van het instituut
  • Neemt deel aan de kwaliteitscyclus in samenwerking met het opleidingsinstituut
  • Is bereid aios op te leiden volgens regelgeving, LOP, leerwerkplan en IOP
  • De plaatsvervangend opleider moet in dezelfde opleidingslocatie werkzaam zijn als de eigen opleider.
Opleider is ziek

Als de opleider langer dan één week ziek is (of niet in staat om zijn of haar werkzaamheden te vervullen) en de verwachting bestaat dat dit langer dan twee weken gaat duren, dienen de volgende stappen gezet te worden:

Informeren aios en instituut
De opleider informeert de aios en de groepsbegeleider van de aios en/of het hoofd.

Contact groepsbegeleider en opleidingspraktijk
Door de groepsbegeleider wordt contact opgenomen met de opleidingspraktijk om een beeld te krijgen van de opleidingssituatie, de verwachte duur van de ziekte van de opleider en wie nu aanspreekpunt wordt van de praktijk.

  • Is er binnen de praktijk een waarnemend opleider beschikbaar? Zo niet: is er een niet als opleider erkende huisarts die conform de RGS-richtlijnen (zie boven) de opleiderstaak kan vervullen?
  • Is er voldoende ruimte en expertise voor leergesprekken?
  • Is er voldoende ruimte en expertise voor het voeren van voortgangsgesprekken en het doen van beoordelingen?
  • Is de nieuw ontstane opleidingssituatie nog passend bij het leerplan en de leerdoelen?

Overleg groepsbegeleider en hoofd
De groepsbegeleider overlegt met het hoofd of de opleidingssituatie van de aios in het geding kan zijn of komen en of de aios in deze praktijk kan blijven.

Indien in gezamenlijk overleg wordt besloten dat de aios in de opleidingspraktijk de opleiding kan continueren, wordt dat gecommuniceerd met de aios en de opleidingspraktijk. Vervolgens vindt er na 4 en 8 weken een evaluatie plaats. Dan wordt door het instituut opnieuw beoordeeld of de opleidingssituatie nog voldoet aan de bovengenoemde eisen of dat er naar een nieuwe opleidingsplek moet worden gezocht. De uitkomsten van deze evaluaties worden met de aios en de opleidingsplek besproken.

Als na drie maanden geen uitzicht is op herstel van de opleider wordt er een andere opleider gezocht. Voor aios die in de laatste drie maanden van de opleiding zijn, geldt dat de opleiding wordt afgerond onder toezicht van eerdergenoemde waarnemend opleider.

Coronamelder app

De coronamelder geeft een notificatie als je 15 minuten of langer bij een positief geteste persoon in de buurt bent geweest. Als je de coronamelder hebt gedownload, dan raden we je aan de app uit te zetten tijdens de COVID-spreekuren, om te voorkomen dat je onnodig meldingen krijgt vanwege de patiënten die je in beschermende middelen hebt gezien. (Bron: LHV)

Meer informatie

Bekijk voor meer informatie onderstaande websites:

Vragen en contact

Ben je aios en heb je vragen over de consequenties van de coronapandemie voor de huisartsopleiding? Neem dan contact op met je opleidingsinstituut. Een aantal instituten heeft een aparte website of webpagina met corona-informatie:

Huisartsopleiding UMCG
Huisartsopleiding AMC-UvA
Huisartsopleiding VUmc
Huisartsopleiding Erasmus MC
Huisartsopleiding UMCU
Huisartsopleiding LUMC

Als je geen antwoord op je vraag vindt, leg die vraag dan voor aan de Coördinator Diensten van jouw instituut.